Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Rutozyd (łac. Rutosidum) nazywany jest także rutyną, kwercetyną-3-O-rutozydu lub witaminą P.
Nazwa tej substancji pochodzi od rośliny o nazwie rutyna zwyczajna (łac. Ruta graveolens), z której liści została wyizolowana w 1984 roku przez norymberskiego aptekarza Augusta Weissa.
O rutynie dużo się mówi w kontekście przeziębienia i grypy. Jak działa na nasz organizm? Dlaczego zazwyczaj występuje w skojarzeniu z witaminą C?
Czym jest rutozyd?
Rutozyd jest związkiem zaliczanym do glikozydów flawonowych. Oznacza to, że jego cząsteczka zbudowana jest z części cukrowej, czyli dwucukru rutynozy (glukoza + ramnoza) oraz części nie cukrowej – kwercetyny. Ten ostatni związek występuje powszechnie w naturze, głównie w cebuli (zwłaszcza czerwonej), ale także w kaparach, żurawinie, jabłkach, dziurawcu, perłowcu japońskim, mięcie, a także w wielu owocach i warzywach, np.: w skórce pomarańczy, limonki, jabłek, cytryny, w brokułach, winogronach, śliwkach oraz w większości roślin strączkowych.
Zastosowanie i działanie rutozydu
Substancję tą wykorzystuje się w medycynie od kilkudziesięciu lat. Wykazuje ona szereg istotnych właściwości:
- Działanie ochronne i wzmacniające na naczynia krwionośne – zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń oraz ich kruchość i łamliwość (hamuje aktywność hialuronidazy – enzymu rozkładającego kwas hialuronowy, który stanowi główne spoiwo śródbłonka naczyń krwionośnych). Innymi słowy uszczelnia naczynia krwionośne à działa przeciwwysiękowo i przeciwobrzękowo. Jest więc pomocny w leczeniu obrzęku nóg, uczucia ich ciężkości, poszerzonych naczynek, siniaków, cery naczynkowej, a także kataru, który jest najczęstszym objawem przeziębienia oraz grypy i tworzy się właśnie na skutek zwiększonej przepuszczalności naczyń nosa.
- Działanie przeciwutleniające – należy do grupy tzw. antyoksydantów.
- Wpływa stabilizująco na działanie witaminy C oraz wykazuje działanie antyoksydacyjne po jednoczesnym podaniu z kwasem askorbowym (jako antyoksydant chroni witaminę C przed utlenieniem i dlatego witamina ta dłużej działa). Rutozyd zwiększa również wchłanianie kwasu askorbowego – z tego względu w wielu preparatach stosuje się połączenie rutozydu z witaminą C.
- Działanie przeciwzakrzepowe – hamuje agregację płytek krwi.
- Działanie przeciwzapalne.
Rytozyd jest zwykle dobrze tolerowany i rzadko powoduje wystąpienie działań niepożądanych.
Preparaty z rutyną. Kiedy je przyjmować?
Rutynę znajdziemy w popularnych preparatach, które wspomagają odporność. Zwykle oprócz rutozydu i witaminy C zawarty jest w nich także salicylamid. Jest ro związek zaliczany do grupy Niesteroidowych Leków Przeciwzapalnych (NLPZ). Wykazuje silne działanie przeciwbólowe i nieco słabsze przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne.
Z kolei witamina C, nazywana inaczej kwasem askorbinowym, jest niezbędna w przemianach metabolicznych u wszystkich gatunków zwierząt i człowieka. Niestety nasz organizm nie potrafi jej sam wytworzyć ani magazynować. Dlatego musimy ją dostarczać z pożywieniem lub niekiedy, w celu szybszej suplementacji, w formie różnych preparatów doustnych, a nawet dożylnych lub domięśniowych. Wpływa m.in. na utrzymanie mechanicznej odporności ścian kapilar (podobnie jak rutozyd), prawidłowy przebieg procesu gojenia ran, właściwy rozwój chrząstki, kości i zębów. Unieczynnia wolne rodniki. Bierze udział w syntezie hormonów sterydowych kory nadnerczy, produkcji kwasów żółciowych, a także we wchłanianiu niehemowego żelaza oraz w gromadzeniu tego pierwiastka w szpiku kostnym, śledzionie i wątrobie, co zapobiega niedokrwistości. Jest również niezbędna do syntezy kolagenu i substancji międzykomórkowej. Istnieją badania naukowe wykazujące, że przyjmowanie witaminy C skraca czas trwania choroby przeziębieniowej u dorosłych o średnio 8% (3%-12%) i u dzieci średnio o 14% (7%-21%).1 Należy jednak pamiętać, aby nie stosować dużych dawek (powyżej 1 g/d) u chorych z kamicą dróg moczowych lub ze wzmożonym wydalaniem szczawianów przez nerki, ponieważ taka nadmierna suplementacja u osób predysponowanych może przyczynić się do powstania kamicy układu moczowego.
W chorobach gorączkowych, osłabieniu organizmu podczas zakażenia (np. przeziębienie lub grypa) i w okresie rekonwalescencji dochodzi do przyspieszenia metabolizmu organizmu i szczególnie wtedy potrzebuje on więcej witaminy C. Preparaty zawierające rutozyd, kwas askorbinowy i salicylamid są więc pomocne w leczeniu przeziębienia lub grypy, a zwłaszcza kataru, bólu głowy i gorączki w ich przebiegu.
Lekarz Irena M. Wojtowicz
Powiązane artykuły:
Grypa - jak długo trwa choroba >>
Grypa - kiedy zaraża najczęściej? >>
Jak uchronić się przed zarażeniem grypą? >>
Bibliografia:
- Hemilä H., Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 31 stycznia 2013
- Scorbolamid® – tabletki drażowane. Data dostępu: 24.10.2022.
- Hemilä H. Vitamin C and Infections. Nutrients 2017, 9, 339.